Yaşanabilir olayların kişi, yer, zaman, mekan çerçevesinde anlatıldığı kısa metin türüne hikâye (öykü) denir. Romana göre daha detaysız bir metin türü olan hikâye kurgusal bir metin türüdür. Genel olarak bir olay çevresinde gelişen hikâyenin aslında iki türü vardır. Hikâyeler konularının ele alınış tarzına göre 2’ye ayrılır:
1)OLAY HİKÂYESİ (KLASİK HİKÂYE/ MAUPASSANT TARZI HİKÂYE)
- Hikâyede ağır basan öge olaydır.
- Hikâye boyunca heyecan ögesi canlı tutulur. Anlatıcı okuru gerilim içinde tutmak sebebi ile olayın akışında engeller çıkarıp ortaya karmaşık bir olay koyar. Sonrasında aşama aşama gerilimi düşürüp olayı çözümler.
- Olaylar genel olarak beklenmedik bir şekilde biter.
- Anlatılan olay zamana bağlıdır. Bu zaman kavramı metne göre uzayıp kısalabilir.
- Serim, düğüm ve çözüm bölümlerinden oluşur.
- Kahramanlar ve çevrenin tasvirine yer verilir.
- Bu hikâye türünün kurucusu Fransız yazar Guy de Maupassant’tır. Bu nedenle olay hikâyeleri Maupassant tarzı hikâye olarak da bilinir.
- Türk edebiyatındaki en önemli temsilcisi Ömer Seyfettin’dir. Refik Halit Karay, Reşat Nuri Güntekin, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Sabahattin Ali, Orhan Kemal, Fakir Baykurt gibi yazarlarımız da olay hikâyesi kaleme almıştır.
2)DURUM HİKÂYESİ (KESİT HİKÂYESİ/ ÇEHOV TARZI HİKÂYE)
- Öykü olay üzerine kurulmaz, sadece günlük hayattan bir kesit sunulur.
- Olay olmadığı için anlatımın ön planda olduğu hikâyelerdir.
- Serim, düğüm ve çözüm bölümleri olmak zorunda değildir. Aslında bu bölümler olay hikâyesinde olduğu gibi değildir de diyebiliriz.
- Anlatıcı, yaşamın herhangi bir noktasından birdenbire hikâyeye girebilir.
- Çevre ve insana ait özellikler ayrıntılı bir şekilde verilebilir. Fakat kişiler her yönü ile tanıtılmaz, anlatılan durum ile ilgili yönleri ön plana çıkarılır.
- Hikâye bittiğinde bitmemişlik hissi verir. Sonuç tamamen okuyucunun hayal dünyasına bırakılır.
- Durum hikâyesinin ilk örneklerini Rus yazar Anton Çehov vermiştir. Bu nedenle durum hikâyeleri Çehov tarzı hikâye olarak da bilinir.
- Türk edebiyatındaki en önemli temsilcileri Sait Faik Abasıyanık ve Memduh Şevket Esendal’dır.
Hikâyenin tanımına, yapısal unsurlarına, çatışmaya, anlatıcı ve bakış açılarına aşağıdaki linke tıklayarak ulaşabilirsiniz.
