İLETİŞİM NEDİR?

Duygu, düşünce, bilgi ve haberlerin, akla gelebilecek her türlü biçim ve yolla kişiden kişiye karşılıklı olarak aktarılmasına iletişim denir. Bir kişinin veya topluluğun fikirlerini, bilgilerini, duygularını ya da isteklerini aktarmak için kullandığı süreçtir. İletişim, kişi ve çevresi arasındaki tüm etkileşim aşamalarıdır. İletişim olmadan hiçbir şey olmaz desek yersiz olmaz. İnsanlar iletişim sayesinde toplumsallaşır. Duygu ve düşüncelerini iletişim ile aktarır. İletişim bir insan ve toplum için olmazsa olmaz bir ögedir. İletişim; sözlü, yazılı, görsel ve beden dili ile gerçekleşebilir.

İletişimin gerçekleşmesi için belli ögelere ihtiyaç vardır. Bu ögeler olmadan iletişim gerçekleşmez. Sağlıklı bir iletişim için bu ögelere mutlaka ihtiyaç vardır, aksi halde iletişim gerçekleşemez. Çünkü etkili iletişimi sağlayan bu ögeler, mesajın doğru bir şekilde iletilmesi ve anlaşılmasını sağlayarak iletişim engellerini azaltır ve süreci güçlendirir. Etkili ve doğru iletişimin kurulabilmesi için iletişim sürecinde yer alan gerekli ögeler şunlardır:

İLETİŞİMİN ÖGELERİ

  • Gönderici (Kaynak): Sözü söyleyen kişi ya da topluluğa gönderici ya da kaynak denir. Yani mesajı oluşturan, duygularını vb. ifade eden kişi veya topluluktur.
  • Alıcı (Hedef): İletilen yazıyı okuyan, sözü dinleyen kişi ya da topluluğa alıcı ya da hedef denir. Sonuç olarak iletilmek istenen her şeyin ulaşması gereken bir hedefi bulunur ve hedef mesajı alan ve yorumlayan kişi veya topluluktur. Mesajın hedef kitlesidir de diyebiliriz.
  • İleti (Mesaj): Göndericinin alıcıya iletmek istediği duygu, düşünce, haber vb. ne ileti veya mesaj denir. Mesaj, iletişim sürecinde iletilmek istenen şeydir.
  • Bağlam (Ortam): İletişimin gerçekleştiği ortama bağlam adı verilir.
  • Dönüt (Geri Bildirim): Alıcının göndericiye verdiği cevap dönüttür. Unutmayalım ki iletişim karşılıklıdır. Alıcı, mesajı aldığında cevap verir bu geri bildirimdir. Geri bildirim, iletişimdeki etkileşimi sağlayan bir temel ögedir.
  • Kanal (Araç): İletinin hangi yol ile ulaştırıldığına kanal denir. Mesajın kaynaktan alıcıya iletilmesi için kullanılan iletişim aracıdır da denilebilir. Konuşma veya iletişim yazılı gerçekleşiyorsa herhangi bir metin, görsel vb. kaynak olabilir.
  • Kod: İletişimi anlamlı kılmak için kullanılan her tür kelime, hareket, şekil, yazı ya da rakama kod denmektedir. Kod, şifre diye de adlandırılır. İletişim için kodu (şifreyi) her iki tarafın da bilmesi gerekir. Örneğin dil bir şifredir. Mesela Türkçe bilmeyen birisi ile iletişim kuramayız. Her iki kişinin de aynı dili biliyor olması gerekir ki iletişim oluşsun. Bu nedenle kod çok önemlidir.

 Örneğin: 

Eda öğretmen sınıfa girer:

-Günaydın çocuklar!

Çocuklar cevap verir:

-Günaydın öğretmenim!

Buradaki iletişim ögelerine bakalım:

Gönderici: Eda öğretmen

İleti: ”Günaydın çocuklar!”

Alıcı: Öğrenciler

Dönüt: ”Günaydın öğretmenim!”

Kanal: Sözlü

Bağlam: Sınıf

Kod: Türkçe

GÖSTERGE

İletişim sadece yazılı ya da sözlü olmak zorunda değildir. Bazen bir trafik levhası, bazen bir hareket, bazen de bir işaret yoluyla iletişim kurabiliriz. Kendi dışında başka bir şeyi gösteren, düşündüren, gösterdiği ve düşündürttüğü şeyin yerini alabilen sözcük, nesne, görünüş ve olgulara gösterge denir. İletişimin olması için uygun bir ileti olmalıdır ve bu iletiler çeşitli göstergelerle oluşturulur.

DİL GÖSTERGELERİ

Yazıyla veya sözle gerçekleştirilen her türlü etkinlik dil göstergesiyle ilgilidir. Harfler, kelimeler, cümleler birer dil göstergesidir. Örneğin; isimlerimiz bizim göstergemizdir. İnsanlar duygu ve düşüncelerini en iyi dil ile anlatırlar. En kolay, en yaygın iletişim aracı dildir. Dil göstergelerinin özellikleri şunlardır:

  • Dil göstergeleri ile gerçekleşen iletişim daha kalıcıdır.
  • Verilen mesaj, dil göstergeleri ile daha açık ve net ifade edilebilir.
  • Dil, durağan değil canlı bir varlıktır. Yani zaman içerisinde değişebilir.
  • Çizgiseldir. Seslerin zaman içerisinde oluşan bir sırası vardır.
  • Oluşum nedenleri bilinmez.
DİL DIŞI GÖSTERGELER

Söz ya da yazı dışında kalan göstergelerdir. Dil dışı göstergeler şunlardır:

  • Belirti (Doğal Gösterge): İletişim kurma amacı olmadan ortaya çıkan ve kendi dışında başka bir şey ifade eden göstergelerdir. Neden sonuç ilişkisi vardır. Örneğin; gök gürültüsü yağmurun yağacağının, vücuttaki yüksek ateş hastalığın göstergesi, belirtisidir.
  • Belirtke (Sosyal gösterge): Sosyal durumları anlatan yapay göstergelerdir. Bir futbol maçında hakemin futbolcuya gösterdiği kırmızı kart bir belirtkedir. Trafik levhaları, trafik ışıkları, bir hakemin maç ile ilgili hareketleri, sarı-kırmızı kart, çeşitli işaretler vs. insanlar için ortak bir anlam taşır ve belirtkedir.
  • İkon (Görsel Gösterge): Göstereni ile gösterileni arasında benzerlik ilişkisi olan göstergedir. Haritalar, fotoğraflar, resimler gibi…
  • Simge: Benzerlik ve uzlaşma söz konusudur. Örneğin; beyaz güvercin barışın, terazi adaletin, bayrak bir ülkenin simgesidir.

         

Doğal Gösterge                  Sosyal Gösterge

 

         

İkon                                      Simge