Destan nedir ve özellikleri nelerdir? Bir milletin başından geçen ve derin izler bırakan savaş, göç, doğal afet vb. olayların; kahramanlık gösteren kişilere olağanüstü özellikler yüklenerek anlatıldığı manzum (şiirsel) metin türüne destan denir. Özellikleri şunlardır: İnsanlığın meydana getirdiği ilk edebi eserlerdendir. Ulusal nitelik taşır, içinde oluştuğu toplumun izlerini barındırır, dönemin zihniyetini yansıtırlar. Genellikle; savaş, kahramanlık, doğa, …
10. Sınıf
10. SINIF 1. DÖNEM 2. SINAV ÇALIŞMA KÂĞIDI (Yeni Müfredat)
İslâmiyet öncesi Türk şiirinin özellikleri nelerdir? İslâmiyet öncesi Türk şiiri sözlü edebiyat geleneği içinde şekillenmiş ve büyük ölçüde toplumsal, dini, savaşçı ve doğa temaları etrafında gelişmiştir. Şiirler; ozan, kam, baksı adı verilen din adamları tarafından kopuz eşliğinde söylenmiştir. Şiirler dörtlüklerden oluşur ve genellikle yarım uyak kullanılmıştır. Geçiş dönemi eserleri nelerdir? Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hacip …
10. SINIF 1. DÖNEM 1. SINAV ÇALIŞMA KÂĞIDI (Yeni Müfredat)
Edebiyat ile tarih arasında nasıl bir ilişki vardır? Tarih, edebiyata zengin bir malzeme sunar. Romanlar, tiyatrolar, hikâyeler ya da şiirler çoğu zaman tarihi olaylardan, dönemlerden, kişiliklerden ilham alır. Örneğin Tarık Buğra’nın ”Küçük Ağa” adlı romanı Milli Mücadele Dönemi’ni anlatır. Edebî eserler yazıldıkları dönemin sosyal, kültürel, siyasi ve ekonomik özelliklerini yansıtır. Bir roman ya da şiir …
CÜMLE TÜRLERİ (10. SINIF, TYT)
Duygu, düşünce ve haberi yargı bildirerek anlattığımız söz grubuna cümle denir. Cümleler anlamına, yapısına, yüklemin yerine ve türüne göre gruplara ayrılırlar. Cümle çeşitleri aynı zamanda bir soru köküdür unutmayın. ( Hangi cümle yüklemin yerine göre farklıdır? Hangi cümle yüklemin türüne göre farklıdır? gibi) Sorunun sizden ne istediğine dikkat etmeniz gerekir bu nedenle cümle çeşitlerini …
SIFAT TAMLAMASI- İSİM TAMLAMASI (10. SINIF, TYT)
Bir ismi diğerlerinden ayırt etmek için başka bir sözcükle (bu bir sıfat, zamir ya da isim olabilir) anlam ilişkisi kurarak oluşturduğumuz söz öbeklerine tamlama denir. En az iki sözcükten oluşan tamlamaların iki ögesi vardır. Tamlamada açıklanan isme ”tamlanan” onu açıklayan, belirten sözcüğü de ”tamlayan” denir. sarı kazak ( sarı: tamlayan, kazak: tamlanan) kalemin ucu ( kalemin: …
Fiilimsi (10. SINIF, TYT)
Fiilimsiyi anlatmadan önce biraz ”fiil” i anımsayalım. Bildiğimiz gibi iş, oluş, hareket ya da durum bildiren ve ”-mek/-mak” mastar eki alabilen sözcüklere fiil ya da eylem diyoruz. Koşmak, yürümek, oynamak, uyumak, gülmek vb. gibi. Fillimsi ise adı üzerinde fiil gibi olandır. Fiil kök ya da gövdesinden türeyen ancak aldığı eklerle fiil olma özelliğini kaybeden ve …
Hikâye (10. SINIF 2. ÜNİTE)
DEDE KORKUT HİKÂYELERİ Asıl adı: Kitab-ı Dedem Korkut Alâ Lisan-ı Taife-i Oğuzân (Oğuzların Dilinden Dedem Korkut’un Kitabı)’dır. Anonim halk edebiyatı ürünüdür. 14. Yüzyıllarda halk arasında anlatılagelmiş ve 15. yüzyılda bilinmeyen bir kişi tarafından yazıya geçirilmiştir. 1 ön söz ve 13 hikâyeden oluşur. Hikâyeler birbirinden bağımsızdır. Birbirini tamamlayan olaylar, ortak kişiler, konuların işleniş tarzı bu on …
İslâmiyet’in Kabulünden Önce Türk Şiiri (10. SINIF 3. ÜNİTE)
İslâmiyet öncesi Türk şiiri Orta Asya’nın geniş bozkırlarında göçebe bir yaşam süren Türk topluluklarının kültürel, sosyal ve dini yapılarından derin bir şekilde etkilenmiştir. Göçebelik kültürünün etkisi ile bu dönem şiiri büyük ölçüde sözlü geleneğe dayanır. Ozan, kam, baksı gibi adlarla anılan din adamları, ilk şairler, şiirlerini ezgiyle ve doğaçlama şekilde halk arasında söylerlerdi. Bu şiirler …
Gezi Yazısı (10. SINIF 9. ÜNİTE)
Bir yazarın gezip gördüğü yerlerden edindiği bilgi ve izlenimlerini anlattığı metin türüne gezi yazısı (seyahatname) denir. Bu bilgiler sadece gezilip görülen yerlerin doğal güzellikleri ve tarihi eserleri değildir. O bölgede yaşayan insanların gelenek, görenekleri, yaşam tarzları; sosyal, ekonomik vb. hayatları ile de ilgilidir. Gezi yazısının tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Heredot’un ”Heredot Tarihi”, Marco Polo’nun Seyahatname …
Haber (10. SINIF 8. ÜNİTE)
Haber, ülkede ve dünyada son gün ya da günlerde yer alan olaylarla ilgili olarak basın, yayın ve iletişim organlarıyla kamuya iletilen her türlü bilgidir. Güncel ve ilginç bir olayın olduğunca nesnel ve gerçeğe uygun bir biçimde sunulmasıdır. Yurt içi veya yurt dışından herhangi bir olayı, durumu, bilgiyi ulaştırmak amacı ile kaleme alınan ve insanların büyük bir kısmını …