Türk edebiyatında 1940-1960 yılları arasında hikâye, belirli bir süreç içerisinde evrilmiş ve çeşitli değişimler yaşamıştır. Bu dönem, Türkiye’de toplumsal ve siyasi değişimlerin yanı sıra edebi akımların etkisi altında geçmiştir. 1940’lı yıllarda edebiyatın üzerinde sosyal realizm etkisi önemlidir. Yazarlar genellikle toplumsal gerçekçiliği ve sınıf çatışmalarını ele almışlardır. Cumhuriyet Dönemi’nin 1940-1960 yılları arasında I. Dünya Savaşı sonrasında …
Cumhuriyet Dönemi’nde Hikâye (1923-1940) 11. SINIF 2. ÜNİTE
Cumhuriyet Dönemi, 1923’te Cumhuriyet’in ilan edilmesiyle başlayan Türk edebiyatı dönemidir. Günümüzde de devam etmektedir ve güçlü temsilcileri bulunmaktadır. Bu dönemde birçok farklı türde eser verilmiştir. Hikâye de bu türlerin arasındadır. Bildiğimiz gibi hikâye (öykü) yaşanması mümkün olayların yer, zaman ve kahramanlar çevresinde anlatıldığı metin türüdür. Türk edebiyatına yabancı bir tür değildir. Her ne kadar şu …
Edebi Akımlar (11. SINIF 1. ÜNİTE)
Belli bir tarihsel süreçte edebiyatı, tür ve yazarın milliyeti bakımından herhangi bir ayrım olmadan şekilsel ve içerik olarak etkileyen belli üslup, duygu ve düşünce dizisine edebiyat akımı veya edebi akım denir. Edebî akımlar, aynı görüşte/anlayışta olan sanatçıların bir araya gelerek, belirledikleri ilkeler doğrultusunda yapıt ortaya koymalarıyla ortaya çıkmış edebî anlayışlardır. Edebiyat akımlarının oluşmasında toplumsal değişmeler ve gelişmeler, bilimsel ve …
Edebiyat ve Toplum İlişkisi (11. SINIF 1. ÜNİTE)
Her edebi eser hangi dönemde üretilmiş olursa olsun, bir toplumun içinde oluşur. Onu üreten sanatçı toplumun bir parçasıdır. Doğal olarak üretilen eser de sanatçısından bağımsız olarak düşünülemez. Çünkü eserin konusu ne olursa olsun bir edebiyatçı var olanı ya da olmayanı kendi süzgecinden geçirerek anlatır. Bu sebepledir ki her eser içinde oluştuğu toplumun izlerini taşır. Üretilen …
Masal (10. SINIF 1. ÜNİTE)
Halkın ortak yaratısı olarak ağızdan ağıza, kuşaktan kuşağa aktarılan, cin, peri, dev gibi olağanüstü kişileri de olan, olağanüstü olaylara yer veren, genellikle bir tekerlemeyle ya da bir varmış, bir yokmuş gibi bir sözle başlayan bir tür halk öyküsüdür masal. İnsanlığın uzun geçmişine dayanır. Sözlü gelenekte oluşmuş ve nesilden nesle aktarılmış, yazılı forma geçtiğinde popülerlik kazanmıştır. …
Edebi Sanatlar/Söz Sanatları (9. SINIF)
Şiir dili gündelik dilden farklıdır. Şair sözcükleri zenginleştirerek, onlara yeni anlamlar katarak kullanır. Öyle ki bazen bir tek sözcük birden fazla şey ifade edebilir. Şairin sözcükleri eğip bükerek kullanır ve bambaşka bir bakış açısı ile yaklaşır. Şairin kendine özgü bu dili ”edebi sanatlar” ile yüklüdür. Bir şiiri tanımak açısından edebi sanatları da bilmek gerekir. Edebi …
Şiirle İlgili Bazı Kavramlar (9. SINIF)
Mahlas Divan edebiyatı şiirlerinde şairlerin genellikle son beyitte kullandığı takma ada mahlas denir. Aşağıdaki beyit Fuzuli’nin gazellerinden birinin son beyitidir. Asıl adı ”Mehmet” olan şair, şiirlerinde ”Fuzuli” mahlasını kullanmıştır. Vaiz bize dün düzahı vasfetti Fuzuli Ol vasf senin külbe-i ahzanın içindir. Aşağıdaki beyit divan şairi Baki’ye aittir. Minnet hudâya devlet-i dünya fenâ bulur Baki kalır …
Konularına Göre Şiir Türleri (9. SINIF)
LİRİK ŞİİR Lirik şiir, duyguların içli bir şekilde anlatıldığı şiirlerin genel adıdır. Lirik şiirler aşk, ayrılık, acı, özlem, ölüm, sevinç gibi konular üzerine yazılan şiirlerdir. Örnek: Şimdi sen kalkıp gidiyorsun. Git Gözlerin durur mu onlar da gidiyorlar. Gitsinler. Oysa ben senin gözlerinsiz edemem bilirsin Oysa Allah bilir bugün iyi uyanmıştık Sevgideydi ilk açılışı gözlerimizin sırf …
Şiirde Redif ve Uyak (9. SINIF)
REDİF Dize sonlarında tekrar eden anlamları ve görevleri aynı olan eklere, kelimelere ve kelime gruplarına redif denir. Dileğin var ise iste Allah’tan Almak için uzak gitme topraktan Cömertlik toprağa verilmiş Hak’tan Benim sâdık yârim kara topraktır Örneğin dize sonlarına bakalım ” Allah, toprak ve Hakk” sözcüklerinin üçü de ”tan” eki almış. Bu ekin görevi aynı. …
Şiirde Ahenk Unsurları (9. SINIF )
Şiirde ahengi sağlayan unsurlar şunlardır: Ölçü Redif Uyak Armoni (Aliterasyon, Asonans, Kelime Tekrarı, Nakarat) ÖLÇÜ (VEZİN) Ölçü, şiirin ses değerleriyle ve sayılarıyla ilgili bir terimdir. Türk şiirinde hece ölçüsü ve aruz ölçüsü olmak üzere iki ölçü kullanılmıştır. Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinde ölçüsüz serbest şiirler de yazılmıştır. Hece ölçüsü millî ölçümüzdür, aruz ölçüsü İslamiyet’in kabulü ve …
Şiir (9. SINIF)
ŞİİR (NAZIM) Duygu, çağrışım ve izlenimlerin dizeler halinde, etkili ve estetik bir şekilde dile getirildiği sanatsal metin türüne şiir denir. Şiir, metin türleri içinde ”Coşku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler” başlığı altındadır. İnsanlığın en eski edebi ürünleri şiir şeklinde söylenmiştir. Çünkü şiirde duygular, hisler ön plandadır. Ölçülü ya da ölçüsüz, uyaklı ya da uyaksız her …
Edebi Metinler- Öğretici Metinler (9. SINIF)
Temelde şiir ve düzyazı olarak gruplanan metinler; bazı kriterlere göre örneğin gerçekle ilişkileri, metnin görevleri, yazılma amaçları, ulaşmak istedikleri hedef kitleleri, metinlerde kullanılan anlatım biçim ve teknikleri gibi ölçütlere göre sınıflandırılabilir. Metinler, sanat metinleri (edebî metinler) ve öğretici (bilgilendirici) metinler olmak üzere ikiye ayrılır. Ayrıca sanatsal metinler ve öğretici metinler de kendi içinde tekrar gruplandırılır: …